کورد و ناتەبایی نەتەوەیی

د. کامران ئەمین ئاوە

٢٦ ي جولاى ٢٠١٧ زايينى

زۆرجار لە مێژوودا دەرفەتگەلێک بە پێی بارودوخی نێوخۆیی و جیهانی پێک دێ کە شێوەی کەڵکوەرگرتن لەو دەتوانێ چارەنووسی میللەتێک بەرەو ئاکامێکی نەرێنی یاخود ئەرێنی بگۆڕێ.

نەتەوەی کورد لە درێژایی مێژووی خۆیدا یەکێک لەو نەتەوانەیە لە دنیادا کە بەداخەوە بە هۆگەلی جۆراوجۆر کە زۆرجاریش دەگەرێتەوە سەر بارودۆخی نێوخۆیی، نەیتوانیوە لەم دەرفەتانە کەڵک وەربگڕێ. کاتێک ئاوڕێک لە «ئامانجی کۆمەڵەی ژێکاف» بدەینەوە کە لە یەکەم ژمارەی «نیشتمان» لە پوشپەری ١٣٢٢دا بڵاوبۆتەوە، دەبینین باس لە هۆگەلێک دەکا کە ئێستاش پاش تێپەربوونی پتر لە حەوت دەیە لە نێوانماندا بە چەشنێکی سەقامگرتوو ماوەتەوە و تەنیا شکڵەکەی لەوەدەچێ بە پێی بارودۆخ گۆڕدرابێ.

لە «ئامانجی ئێمە» روو بە «برای کورد» نووسراوە:

بارزانستان!

سالار حیسامی

هه ولير- كوردستان

١٢ ى مانگى جولاى ٢٠١٧ى زايينى

لەوەتی خاكی كورد دابەش كراوە و بەزۆرەملێ بە وڵاتانی دیكەوە لكێندراوە و تەوقی كۆیلەیەتی لە مل كراوە، كورد ملكەجی ئەو ستەمكارییە نەبووە و هەردەم لە خەبات و تێكۆشانێكی بێوچانی ڕزگاریخوازیدا بووە، لەو پێناوەشدا گەلێ قوربانی داوە و خوێنی لەبەر چۆڕاوە.

لە گشت قۆناخەكانی دوای ئاسمیلەكردنی كورد، جگە لەوەی داگیركەرانی كوردستان، كوردیان ڕەشەكوژ و كۆكوژ كردووە و هەوڵی پاكتاوكردنیان داوەو وڵاتانی زلهێزی دونیاش چاوپۆشییان لێ كردووە، هاوكات هەموو توانای خۆیان خستووەتەگەڕ بۆ ئەوەی كورد تووشی دووبەرەكی و چەند بەرەكی بكەن، تەنانەت دەسەڵاتی میری-شیان پێ ڕەوا نەبینوە و بەرەو دەسەڵاتی خێڵ و عەشیرە پاڵیان پێوە ناوە و تا ئەوەندەشی بۆیان لوا بێ، ئەو جۆرە دەسەڵاتەشیان گوێڕایەڵ كردووە، ئەوەشی نەچووبێتە ژێر ڕكێفیان، پەلاماریان داوە.

دیارە لێرەدا نووسەری ئەم دێڕانە مەبەستی گەڕانەوە بۆ وردەكارییەكانی مێژووی ڕابردوو نییە، كە كارەسات و مەینەتی زۆریان بە سەر كوردانی بەشخوراودا هێناوە، بەڵكوو مەبەست ئەو پەرتەوازی و دووبەرەكی و چەند بەرەكییەیە كە كورد تووشی بووە و تا هەنوكەش لە ئەنجامە مەترسیدارەكانی، خافڵ و دۆشداماو و كەمتەرخەمە!

سالار حیسامی

توێژەر و زمانناسی ئاكادیمیی كورد، پڕۆفیسۆر ئەمیر حەسەنپوور لە هاوینی 1943 لە شاری مەهاباد-ی رۆژهەڵاتی كوردستان لەدایك بووەو هەر لەو شارەدا خراوەتە بەر خوێندن و دوای بڕینی قۆناغەكانی سەرەتایی و دواناوەندی، رووی لە تاران-ی پایتەختی ئێران كردووە، وەك هەڤاڵانی باسی دەكەن، سەرەتا لە بواری یاسا خوێندوویەتی، بەڵام هەر زوو پاشگەز بووەتەوەو لە زانكۆ بەشی زمانی ئینگلیسی خوێندووە، دوای بەدەستهێنانی بڕوانامەی بەكالوریۆس لە زانكۆی تاران، ساڵی 1964 گەڕاوەتەوە بۆ زێدی خۆی و لە قوتابخانەكانی شاری مەهاباددا وانەی ئینگلیسی وتووەتەوە.

ساڵی ١٩٦٨بە مەبەستی بەدەستهێنانی بڕوانامەی ماجستێر لە زمانناسی رووی لە تاران كردووەتەوە، ساڵی ١٩٧٠ بڕوانامەكەی بەدەستهێناوە، بەڵام ئەو بڕوانامەیە، تینوویەتی و تامەزرۆیی ئەو زانستپەروەرەی پاراو نەكردووە، بۆیە بە بێ دابڕان، بڕوانامەی دكتۆراشی لە زمانی ئینگلیسی بەدەست هێناوە، هەر لە زانكۆی تارانیش وەك وانەبێژ دامەزراوە. پاشان رووی كردووەتە ئەمریكا و لە بواری پەیوەندییە كۆمەڵایەتییەكان و مێژوو و زمانی شارستانییەتە كۆنەكانی خۆڕهەڵاتی ناوەڕاست خوێندوویەتی و هاوكات لە چالاكانی كۆنفیدراسیۆنی قوتابیانی ئێرانی لە زانكۆیەكانی دەرەوەی وڵات بووە.

مالئاوا دكتور ئه مير حه سه ن پوور مالئاوا

د. ئازاد موراديان

لوس ئه نجليس-كاليفورنيا

زور به داخه وه ئه ورو دكتور ئه مير حه سه ن پوور، ئاكاديميسينى گه وره ى كورد، فيلسوف و پرفيسورى زانكوى تورنتوي كه نه دا، ليكولينه ر له بوارى زمان ناسى له ته مه نى ٧٤ سالى دا له شارى تورنتو كوچى دووايي كرد.

به بونه ى كوچى دكتور حه سه ن پور سه رخوشى له بنه ماله ى خوشه ويستى حه سه ن پور له هاوسه رى به ريزيان دكتور شه هرزاد موجاب، و كاك سه لاح حه سه ن پوور، له کۆمەڵگای ئاکادیمیکی كورد، له هه مو قوتابيانى ريگاى ئه م ماموستا به ريزه و هەروەها له هەموو مڕۆفدۆستەکانی جیهان ده كم.

دكتور حه سه ن پور له سالى ١٩٤٣ ى زايينى دا له شارى مه هاباد وه دونيا هاتووه، خويندني سه ره تايي له مه هاباد خويندووه و پاشان بو خويندني ناوه ندني ده چيته تاران و له قوتابخانه ي به ناو بانگي دارالفنون ئيدامه به خويندن ده دات. له سالي ١٩٦١ زاييني دا سه ره تا زمانى ئينگليزى له زانكوى تاران خويندووه و پاشان له سالى ١٩٧٢ى زايينى دكتوراى له زمان ناسى له زانكوى تاران وه رگرتووه و ئه زمونى ماموستايي زانكوى تاران بو ماوه ى يك سال تاقى ده كاته وه. پاشان روو له ولاته يكگرتووه كانى ئه مريكاي كردووه و له زانكوى ئيلينوى دكتوراى زمانناسى كومه لايه تى خويندووه و له سالى ١٩٨٩ ى زايينى بروانامه ى بالاى پي اچ دى له م زانكويه له ميژوى ئه م سه رده مه وه رگرتووه. جيگاى باسه كه بو يكم جار له سه ر ئيستاندار كردنى زمان كوردى تيزى دكتوراى خوى نوسيوه.