تێپه‌ڕبوونی ١٠٠ ساڵ به‌ سه‌ر گرێبه‌ستی په‌یمانی نێوده‌وڵه‌تیی سیڤه‌ر و به‌ فه‌رمیی ناسینی چاره‌نووسی كورد له‌ ناوچه‌كانی ئاناتۆلیا

ئاماده‌كردن و لێكۆڵینه‌وه‌ : ئه‌مین خه‌واله
ڕۆژنامه‌نووس و هه‌واڵنێر
٣ى ئاگۆست ٢٠٢٠ زایینى

ڕۆژی ١٠ی ئاگووست ڕێك سه‌ت ساڵ به‌ سه‌ر واژووكردنی په‌یمانی "سیڤه‌ر" له‌ نیوان ھێزه‌ هاوپه‌یمانه‌كانی براوه‌ی شه‌ڕه‌ی یه‌كه‌می جیهانی و ئیمپراتۆریه‌تیی عۆسمانی تێپه‌ڕ ده‌بێت په‌یمانێك كه‌ ماوه‌ی ته‌مه‌نی زۆر درێژخایه‌ن نه‌بوو و دوای سێ ساڵ به‌ هینانه‌ ئارای په‌یمانی "لۆزان" ده‌سه‌ڵاتی كورده‌كان له‌ ناوچه‌ی ئاناتۆلیا سڕدرایه‌وه‌ و كه‌وته‌ بۆسه‌ی فه‌رامۆشی و له‌ بیركران.

په‌یمانی سیڤه‌ر یان "په‌یمانی سێور" په‌یمانێك بوو كه‌ ڕێكه‌وتی ١٠ی ئووتی ساڵی ١٩٢٠ی زایینی له‌ نێوان ئیمپراتۆریه‌تیی عۆسمانی و به‌ هاوبه‌شی ئیمپراتۆری ئاڵمان و ئیمپراتۆری ئۆتریش له‌ گه‌ڵ لایه‌نی به‌رانبه‌ر، هێزه‌كانی هاوپه‌یمانی براوه‌ی شه‌ڕی یه‌كه‌می جیهانی ڕووسیه‌ و بریتانیا و فه‌ڕانسه‌ واژوو كرا. په‌یمانێك كه‌ بوو به‌ هۆی ده‌رخستن و ئاشكرابوونی بزووتنه‌وه‌ی نه‌ته‌وه‌یی تۆرك و نه‌ته‌وه‌خوازانی تورك و زۆرینه‌ی سۆپای تۆرك دژی پاشای عۆسمانی سه‌ریان هه‌ڵدا و ده‌ستیان دایه‌ ناڕه‌زایه‌تیی ده‌ربڕین. 

ملووك وه‌كيلى لێكۆله‌ر وديزاينه‌رى جلوبه‌رگى ره‌سه‌ن:

زانياريم له‌ سه‌ر ٣٠٠ جۆرى جلوبه‌رگى ڕه‌سه‌ن له‌ سه‌رده‌مى ماده‌كانه‌وه‌ تا ئێستا هه‌يه‌ وزۆربه‌يانم به‌ په‌نجه‌كانى خۆم زيندوو كردووه‌ته‌وه‌

گفتوگۆ: سالار حيسامى

٣ى ماگى ئاگۆست ٢٠٢٠

ملووك وه‌كيلى، ناسناوى (ئاڵا)ى هه‌يه‌ و، لێكۆله‌ر و ديزاينه‌رى جلوبه‌رگى ره‌سه‌ن و ناوێكى ئاشنا و كه‌سايه‌تييه‌كى ناوداره‌ له‌و بواره‌دا و، لێكۆڵينه‌وه‌كانى له‌ بوارى كه‌لتوور و جلوبه‌رگى ڕه‌سه‌ن (له‌ سه‌رده‌مى ماده‌كان-ـه‌وه‌ تا هه‌نوكه)‌ به‌رده‌وامه‌ و، چه‌ندين پێشانگه‌ى له‌ ڕۆژهه‌ڵات و باشوورى كوردستان و هه‌روه‌ها له‌ ئێران و ده‌ره‌وه‌ى وڵاتدا كردووه‌ته‌وه‌. له‌ سه‌رده‌مى مێرمنداڵييه‌وه‌ عه‌وداڵى دروومان بووه‌ و، به‌رده‌وام داهێنانى تێدا كردووه‌. هه‌ر له‌و بواره‌دا خه‌ونه‌كانى هێناوه‌ته‌ دى وكاتێكى زۆرى ته‌مه‌نى خۆى له‌سه‌ر داناوه‌، سه‌دان خولى بينيوه‌ وده‌يان بڕوانامه‌ى به‌رزى به‌ده‌ست هێناوه‌.

وه‌ك خۆى باسى ده‌كات، سڵى له‌ كارى مه‌يدانى نه‌كردووه‌ و، بۆ كۆكردنه‌وه‌ى زانيارى له‌ باره‌ى كه‌لتوور و جلوبه‌رگى ڕه‌سه‌نى كوردى، سه‌ردانى زۆربه‌ى شار و لادێ و گونده‌ دووره‌ده‌سته‌كانى كردووه‌. هه‌ندێ له‌ به‌رهه‌مه‌كانى به‌ مۆزه‌خانه‌كان به‌خشيوه‌، به‌شێكى زۆريشى وه‌ك سامانێكى مه‌عنه‌وى لاى خۆى پاراستووه‌، بۆ ئه‌وه‌ى مۆزه‌خانه‌يه‌كى ده‌وڵه‌مه‌ند به‌ هه‌موو جۆره‌كانى جلوبه‌رگى ڕه‌سه‌ن بونياد بنێ. له‌م ديداره‌شيدا زياتر باسى ئامانج و پڕۆژه‌ و به‌رنامه‌ى كارى داهاتووى ده‌كات.

دکتۆر ئازاد مورادیان باس لە بارودۆخی ویلایەتی کالیفۆرنیا بەهۆی پەتای کۆرۆناوە دەکات

ده نگی ئه مریکا به شى کوردى

کورد کۆنێکشێن

جانى دیلان

٢٢ی مانگی ٧ ی ٢٠٢٠

به‌ره‌و پێشوازی سی ویه‌ك ساڵه‌ی تێرۆری ناجوامێرانه‌ی دۆكتۆر قاسملووی ڕێبه‌ر و هاوڕێیانی له‌ ڤییه‌ن

ئاماده‌ كردن و لێكۆڵینه‌وه‌ : ئه‌مین خه‌واله

ڕۆژنامه‌نووس و هه‌واڵنێر

١١ی مانگى ٧ ی ٢٠٢٠

 له‌ كاتێكدا ۳۱ ساڵ به‌ سه‌ر تێرۆری ڕیبه‌ری نه‌ته‌وه‌یی گه‌لی كورد له‌ ڕۆژهه‌ڵاتی كوردستان و سكرتێری پێشووی حیزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران و هاوڕێیانی له‌ ڤییه‌ن پێته‌ختی وڵاتی ئۆتریش تێپه‌ڕده‌بێت، كۆمه‌ڵگای جیهانی و ڕێكخراوه‌ مافی مرۆڤییه‌كان و ده‌زگا دادپه‌روه‌رییه‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌كانی جیهانی چاوی خۆیان له‌ ئاست ده‌رئه‌نجامی دۆسیه‌ی تێرۆری دۆكتۆرر قاسملوو و هاوڕێیانی داخستووه‌ و بێده‌نگی باڵی به‌ سه‌ر ئاكامی تێرۆریستاندا كیشاوه‌ و سه‌رپۆشی له‌ سه‌ر دانراوه‌.

دوابه‌دوای فه‌رمانی جیهادی خۆمه‌ینی دژی گه‌لی كورد و ده‌ربازبوونی ۱۰ ساڵ شه‌ڕی ده‌سته‌ویه‌خه‌ له‌ ناوچه‌ كوردنشینه‌كانی ڕۆژهه‌ڵاتی كوردستان له‌ نێوان پیشمه‌رگه‌كانی حیزبی دێمۆكراتی كوردستانی ئێران به‌ ڕێبه‌رایه‌تیی شه‌هید دوكتۆر عه‌بدولڕه‌حمان قاسملوو سكرتێری گشتی ئه‌و كاتی حیزب له‌ لایه‌كه‌وه‌ و پاسدار و چه‌كداره‌كانی ڕژیمی كۆماری ئیسلامی ئێران له‌ لایه‌كی دیكه‌وه‌، بڕیاری وتووێژ و دانووستان له‌ نێوان به‌رپرسانی ڕژیمی كۆماری ئیسلامی و هێزه‌كانی حیزبی دێمۆكرات به‌ ڕێبه‌رایه‌تیی دوكتۆر قاسملوو به‌ نێوانجییگه‌ری ڕێزدار جه‌لال تاڵه‌بانی سكرتێری گشتیی یه‌كیه‌تی نیشتمانی كوردستانی باشوور له‌ وڵاتێكی بێ لایه‌نی ئه‌وروپایی هاته‌ ئاراوه‌ و لایه‌نه‌كان دوای چه‌ندین جار دانیشتن و كۆبوونه‌وه‌ به‌ ده‌رئه‌نجامێكی ئه‌وتۆ نه‌گه‌یشتن و له‌ دوایین كۆبۆنه‌وه‌ی هاوبه‌شییان له‌ شاری ڤییه‌ن پێته‌ختی وڵاتی ئۆتریش له‌ ڕێكه‌وتی ۲۲ی پووشپه‌ڕی ساڵی ۱۳۶۸ی هه‌تاوی به‌رانبه‌ر به‌ ۱۳ی جوولای ساڵی ۱۹۶۹ی زایینی دۆكتۆر قاسملووی ڕێبه‌ر هاوڕێ له‌ گه‌ڵ هاوڕێی به‌ڕێز كاك عه‌بدوڵا قادری ئازه‌ر و دۆكتۆر فازیل ڕه‌سووڵ له‌ سه‌ر مێزی وتووێژ له‌ لایه‌ن دیپلۆماته‌ تێرۆریست په‌روه‌ره‌كانی ڕژیمی كۆماری ئیسلامی هاتنه‌ تێرۆر كردن و به‌ داخه‌وه‌ دۆكتۆر قاسملوو و هاوڕێیانی شه‌هید كران و له‌وپه‌ڕی چاوه‌ڕوانیی نه‌كراوی دا بكوژانی دۆكتۆر قاسملوو و هاوڕێیانی دوای چه‌ن ڕۆژ ڕاده‌ستی كۆماری ئیسلامی كرانه‌وه‌.