دوو "سێگۆشەکەی" ناوچەکەو دوارۆژی کورد

د. سامان شالى 

هه ولير - كوردستان

وڵاتانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بە تایبەتی ایران، تورکیا و سعودیە لە بارێکی ئارامی سیاسی و بازرگانیدا بوون و پەیوەندی پتەویان لەگەڵ ئەمەریکا هەبوو، بناغەی ئابووری لە گەشەدا بوو بە تایبەتی کە نرخی نەوت تۆماری بەرزبوونەوەی بەدیهێنابوو.

لە ساڵانی ١٩٧٩، ١٩٨٠ و ٢٠٠٣ چوار ڕووداوێ گەورە لە چەند ناوچەیەکی ڕۆژهەڵات ڕوویدا کە بوو بەهۆی سەرەتای درووسبوونی گۆڕانکاری سیاسی و کۆمەڵایەتی.
• لە ١١-٢-١٩٧٩ شای ئێران ووڵاتبەدەر کرا و دەسەڵاتی شیعە مەزهەب کۆنترۆڵی ئێرانیان کرد و کۆماری ئیسلامیان دامەزراند.

• یەکێک لە دەرئەنجامەکانی شەڕی نێوان ئەفغانستا و یەکگرتووی سۆڤیەت لە نێوان (٢٩-١٢-١٩٧٩ تا ١٥-٢-١٩٨٩) درووستبوونی ڕیکخراوی "القاعدە" بوو.

• جەنگی نێوان عیراقی بەعس و ئێرانی خومەینی کە هەشت ساڵی خایاند (٢٢-٩-١٩٨٠ تا ٢٠-٨-١٩٨٨) بوو بە بناغەی داگیرسانەوەی شەڕی سەدەها ساڵەی نێوان مەزهەبی سونە و شیعە لە ناوچەکە.

• جەنگی خەلیج و لابردنی صەدام حسین لە ١٩-٣-٢٠٠٣ و دواتر لە سێدارەدانی، هاندەرێکی گەورە بوو بۆ زیاتر بەهێزبوونی مەزهەبی شیعە و ئێران لە ناوچەکە و سەرەتای هەڵدانەوەی ناکۆکیەکانی نێوان سونە و شیعە بۆ جارێکی تر لە مێژوودا.

لە دەرئەنجامی خاڵی سەرەوەدا "داعش" درووستبوو بە مەبەستی سنووردیاریکردنی هێزی مەزهەبی شیعە و ئەگەری دامەزراندنی خەلافەتی سوونی.
ئەگەر سەیرێکی ئەم چەند نەخشە سیاسیەی خوارەوە بکەین، دوو "سێگۆشە" دەبینین لەگەڵ گۆڕانکاریەکاندا:

 مامۆستایه‌كی هارڤارد: ده‌وڵه‌تی كوردی سوود به‌ رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست ده‌گه‌یه‌نێت

"ئالان دێرشۆویتز"مامۆستای زانكۆی ھارڤاردی ئەمریكی و پارێزەری یاسایی مافەكانی خەڵكی سڤیل، بە كوردستان 24 راگه‌یاند" بوونی دەوڵەتێكی كوردی سوود بە تەواوی رۆژھەڵاتی ناوەڕاست دەگەیەنێت، بە تایبەتی لە كاتێكدا كە شەڕ و ململانێكان بەردەوامن.

ئه‌و مامۆستایه‌ی هارڤارد باس له‌ ڕۆڵی گه‌لی كورد ده‌كات كه‌ دژی داعش و تیرۆر ده‌جه‌نگێت و به‌رگری له‌ هه‌موو نه‌ته‌وه‌ و پێكهاته‌ جیاوازه‌كان ده‌كات،و خوازیاریشه‌ هاوكاری و پاڵپشتی كورد بكرێت.

پەرتەوازی چارەنووسی رۆژهەڵاتى كوردستانی نادیار كردووە  

پەیامێك بۆ سەركردایەتی سیاسیی كورد

سالار حیسامی

هه ولير- كوردستان

ئەگەر بگوترێ: لەسەر دەستپێكی ئەم سەردێڕە(پەرتەوازی)، یەك وشەی نەگوتراوە، نەماوە كە بگوترێ، ئەوا بە هەڵەدا نەچووین. لە بەر ئەوەی زۆر لە ئێمەومانان ژیرتر، سیاسەتزانتر، سیاسەتكارتر، چاودێرتر و ڕۆژنامەوانتریش بە شێوەیەكی بابەتییانە شرۆڤەیان كردووە و لە میدیای نووسراو، نووساریان لە بارەیەوە بڵاوكردووەتەوە، لە میدیای بیستراو و بینراویش قسەیان لە سەر كردووە. لێ هەتا هەنوكە بەداخەوە هیچ ئەنجامێكی ئەرێنی لێ بەدی نەكراوە!

 لە ئێستادا كە رەوتی گۆڕانكارییەكان لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و هاوكێشە سیاسییەكانی ناوچەكە كاردانەوەی ڕاستەخۆیان لەسەر دۆزی كورد هەیە و پێگەی كورد لە ئاستی جیهانیدا پێگەیەكی دیار و بەرچاوە و لانیكەم كەرتێكی كوردستان لە سەربەخۆیی و دامەزرانی دەوڵەتی كوردستان نزیك دەبێتەوە، ئەوا نەك ئەركی تاك بە تاكی هەموو كوردێكە لە سەرلەبەری ئەم جیهانەدا، بگرە ئەركی هەر هاونیشتمانییەكە (بە جیاوازی ئایین و مەزهەب و نەتەوەیانەوە) كە پێداگری لە سەر یەكخستنی ناوماڵی كورد بكەن و بە هەر ڕێكارێكی مەدەنی كە بۆیان بلوێ، فشار بخەنە سەر هەموو سەركردایەتی سیاسیی كوردستان(بە هەموو حزب و لایەنە سیاسییەكانەوە) و هەمووان پێكەوە هەڵگری ئەو پەیامە بین كە چیدی یەكترقبووڵنەكردنیان لێ قبووڵ ناكەین... دەبێت ئەوەی خۆشیان دەیزانن، دیسان بۆیان دووپات بكەینەوە، كە حیساب نەكردن بۆ یەكدی و یەكتر بوغزاندن، نەك دادیان نادا، بگرە بەو پەرتەوازی و یەكتر نەخوێندنەوەیە گەمەیەكی ترسناك بە چارەنووسی نەتەوەییمان دەكەن!